Back to homepage
Drevni srpski gradovi i utvrđenja u okolini Kopaonika
Maglič
Srednjovekovni grad Maglič nalazi se na desnoj obali Ibra, oko 16 km južno od Kraljeva. Postavljen je na uskom platou stenovitog grebena koji dominira čitavom okolinom. Ubraja se u najlepše spomenike srpske srednjovekovne vojne arhitekture. Maglič je verovatno podignut u 13. veku. Između 1324. i 1337. godine arhiepiskop Danilo II obnovio je bedeme, crkvu Sv. Đorđa i palatu čije ruševine su se sačuvale do današnjih dana. Danilo II je bio poznati biograf srpskih srednjovekovnih vladara i u Magliču je osnovao monašku školu.
Osnova utvrđenja je u obliku nepravilnog izduženog višeugaonika. Sa tri strane okruženo je rekom, a na istočnoj strani, kroz stenu, bio je prokopan rov. Utvrđenje ima sedam masivnih kula i donžon kulu, koja je bila stanište njegovog gospodara. Obimni zidovi debljine 2 metra sa snažnim kulama čine jedinstven odbrambeni sistem, koji je štitio prilaz Ibarskoj klisuri. Na vrhu bedema postojale su ograđene staze za šetnju. Crkva Sv. Đorđa bila je jednobrodna, sa elementima koji ukazuju na gotski stil.
Maglič je bio značajno uporište za odbranu manastira Žiče i Studenice. Nakon pada pod tursku upravu postaje sedište nahije šireg područja. Grad je bio značajan u vreme Bečkog rata (1683-1699. godine) i II srpskog ustanka.
Ras
Srednjovekovni grad Ras nalazi se 11 km zapadno od Novog Pazara na brdu zvanom Gradina. Pretpostavlja se da je osnovan u vreme vladavine Jovana II Komnina (1118-1143.). U kompleksu starog Rasa su tri arheološka lokaliteta: utvrđenje na Gradini, pećina sa manastirom Sv. Arhanđela ispod utvrđenja i naselje Pazarište (Trgovište) sa urbanizovanom strukturom građevina.Vojno utvrđenje na Gradini, koje se izjednačava sa istorijskim pojmom Ras, ima oblik nepravilnog četvorougla, dužine 180 m, širine 20-60 m. Bedemi su zidani od lomljenog kamena i krečnog maltera i imali su šetnu stazu sa zupcima. Na najpristupačnijem, južnom delu, nalazila se glavna kula, polukružne osnove, prečnika 8 m. U utvrđenje se ulazilo kroz dve kapije, zapadnu i južnu. Glavna, zapadna kapija, branjena je sa dve kule nejednakih dimenzija.U prvoj polovini 12. veka Ras je postao glavno uporište srpske države i od tada je utvrđenje ojačano, izgrađeni su novi objekti, zazidana je zapadna kapija, a otvorena je nova, pored glavne kule.
Pećinski manastir sa crkvom vezuje se za velikog župana Stefana Nemanju. Ovde je, po svemu sudeći, pisano čuveno „Vukanovo jevanđelje“, a ostaci fresaka (početak 13. veka) i urezani zapisi (16. i 18. vek) ukazuju da je manastir postojao dosta dugo.
Kompleks građevina na Pazarištu čini naselje u kojem se razlikuju dve hronološke faze. Starija faza se vezuje za 14. vek i čine je kuće brvnare, a mlađa faza za period turske vladavine, do druge polovine 17. veka, sa dobro očuvanim kamenim objektima. Ostaci crkve, nekropole i drugih građevina ukazuju na mogućnost da je ovde već u 12. veku bilo značajo duhovno središte, koje je živelo i pod turskom vlašću.
Koznik
Stari župski grad Koznik leži na izvanredno slikovitoj kupastoj planini iznad plodne doline reke Rasine, 8 km zapadno od Aleksandrovca. Grad se vezuje za ime velikog čelnika Radiča Postupovića koji se u istoriji pominje u vreme despota Stevana, izmedu 1413. i 1435. godine.
Podignut na mestu gde je verovatno već i u antičko doba postojalo utvrđenje. Koznik ima dominantni položaj nad celim predelom, koji se i danas naziva Rasinom.
Grad je poligonalne osnove sa bedemima ojačanim četvorostranim kvadratnim kulama. Ispod južne strane grada se najverovatnije prostiralo podgrađe u kome se mogu nazreti ostaci jedne kule. Grad je poseduje glavnu kapiju blizu severoistočne kule na severnom bedemu, dok se kao pomoćni ulaz koriste vrata na severozapadnoj kuli. Pored toga, ima indicija da je postojala još jedna kapija na južnom bedemu, pošto na jednom mestu postoji nepravilna rupa u bedemu. Tri kule na istočnom bedemu su nešto manje od tri koje se nalaze na južnom i zapadnom bedemu, dok su dve kule (od kojih je jedna Donžon) na severnom bedemu značajno veće od ostalih.
Na najvišoj tački grada, oko 921 m nmv, na sredini severnog bedema smeštena je Donžon kula. U pitanju je četvorostrana kula sa osnovom pravilnog kvadrata stranice 9 m i debljinom zida od oko 2 m, u koju se ulazilo sa južne strane.
Danas postoje značajni ostaci tvrđave.
Brvenik
Srednjovekovni grad na na ušću reke Brvenice u Ibar, 10 km severno od Raške prema Kraljevu. Brvenik je 1363.godine knez Vojislav Vojinović zamenio sa čelnikom Musom za Zvečan i grad se od tada nalazi u posedu Lazarevog zeta i njegovih potomaka tzv. Musića. Sagrađen na visokom kupastom brdu, Brvenik je bio tipičan župski grad istoimene župe. Ovom župom vladao je čelnik Musa, zet kneza Lazara, a kasnije su ga nasledili Musini sinovi Stefan i Lazara.
Danas je većinom u ruševinama,a do danas je opstao i jedan lagum koji je grad povezivao sa Ibrom i omogućavao snabdevanje vodom tokom opsade.
Ispod ovog grada nalaze se ostaci srednjovekovne crkve Sv. Nikole.
Zvečan
Srednjovekovni grad Zvečan, sada u ruševinama, nalazi se u blizini ušća Sitnice u Ibar, kod Kosovske Mitrovice. Postavljen je na stenovitom kupastom brdu i dominira dolinom u kojoj su se ukrštali važni karavanski putevi. Nije poznato kada je izgrađen, a prvi put se pominje u vezi borbi na Kosovu Polju između 1091. i 1094. godine, koje je predvodio župan Vukan. Tada je bio pod srpskom vlašću.
Kada je Stefan Nemanja 1170. godine kod Pantina pobedio Vizantiju, naložio je da se u crkvi Sv. Đorđa na Zvečanu održi molitva za srećan ishod bitke. Do kraja 14. veka Zvečanom su vladali različiti gospodari, a od sredine 15. do 18. veka ovde se nalazila turska posada.
Osnova tvrđave prilagođena je konfiguraciji terena i ima nepravilan, izduženi oblik. Sastojala se iz tri dela. Gornji grad se nalazio na samom vrhu brda. Niži pojas se sastojao od zidina ojačanih kulama, a obimni zid je obuhvatao južne padine i podnožje brda. Gornji grad, okružen sa pet kula, čuva ostatke glavne – dinžon kule osmougaone osnove, crkve Sv. Đorđa i cisterni. Crkva je imala osnovu u obliku sažetog upisanog krsta, manju oltarsku apsidu, kube nad središnjim delom i bila je živopisana. Unutar Donjeg grada postoji nekoliko građevina čija namena nije precizno utvrđena, a na zapadnom kraju nalazio se glavni ulaz u grad.
Fotografije: Wikipedia
Write a comment
1 Comment
View comments
Write a comment
Ski Pass
Komentari
-
Marijana
Nis Kopaonik prevoz https://www.timprevoz.rs/prevoz-do-kopaonika/
-
Andjela
Rezervisali kod njih za 04.12 videcemo kakvi su pa pisemo utiske.
-
Marijana
Kombi prevoz iz Nisa do Kopaonika skoro svakog dana https://www.timprevoz.rs/prevoz-do-kopaonika/. Perfketni su
-
Marijana
Rezervisali kod njih! Apsolutno sve pohvale.
-
magician
Magic word: SEASON!
Utisci
Dali neko može da mi pomogne da nađem popis naselja u nemanjinoj župi Rasina. Unapred hvala.
Slobodan